Lossiemouth aan de Moray Firth

Waar het riviertje Lossie in zee stroomt ligt Lossiemouth. Een dorp van zevenduizend inwoners aan de zuidkant van de Moray Firth, vijfendertig mijl oostelijk van Inverness. We zijn hier gisteren aan het eind van de middag binnengelopen en vandaag gebleven omdat er harde wind was voorspeld.

Lossiemouth, gebouwd voor een lange levensduur in bar weer

Aan het haventje en de bebouwing eromheen te zien leefde Lossiemouth in het verleden van de kustvisserij. Leefde, want veel is daar niet meer van over. Een enkele visser blijft vechten tegen de grootschalige visvangst en trekt nog dagelijks naar zee. Voor de rest is de haven zo goed en zo kwaad als het ging, ingericht met ligplaatsen voor zeil- en motorboten. Belangrijke werkgever is al jaren de basis van de Royal Air Force, een paar mijl landinwaarts. De huizen hier stralen degelijkheid uit, zijn van zwaar hardsteen met kleine ramen. Bestand tegen bar weer.

Naar zee in een paar bochten om de golven te dempen

Vanochtend bij de koffie op het havenhoofd keerde een man van onze leeftijd op een mountainbike om en kwam een praatje maken. Jaren gewerkt bij de luchtmacht, nu met prepensioen. Time-rich noemde hij dat. Mooie term, om te onthouden en over na te denken. Een ervaren zeiler ook die jarenlang deliveries deed met allerlei schepen. En zeilinstructie gaf aan de Schotse noordwestkust. Met veel rollende erren somde hij de mooie haven en ankerplekken op. Te snel om allemaal te onthouden. Een van de mooiste zeilgebieden van de wereld volgens hem. We gaan het zien. Let wel op het tij, zei hij, want het kan er heel hard stromen. Gezellig en behulpzaam praatje, en weg was hij weer.

Vanmiddag regen, voor het eerst deze reis. Na een klein rondje buitren hangt de kajuit vol drogende broeken en jassen. En het elektrische kacheltje snort.
Rond borreltijd doen we een paar boodschapjes en stappen op de weg terug binnen bij The Steamboat. Een gezellige pub aan de kade waar bij binnenkomst alle aanwezigen bezig zijn met een groot gezamenlijk kaartspel onder luidkeelse aanvoering van een soort hofnar met een bijzonder hoofddeksel. Een kwartier later is het spel onder trommelgeroffel op de bar over: een jongedame heeft gewonnen. De sfeer is gemoedelijk en gezellig. Op de achtergrond voetballen Duitsland en Frankrijk, maar veel aandacht daarvoor is er niet. We raken aan de praat met onze buurman aan de bar, eind zestig, grijze baard, ronde kop. Hij drinkt rode wijn. Een echte Schot, maar zijn catamaran ligt bij Valance in Zuid-Frankrijk. Hij houdt van Frankrijk, vandaar. Elk jaar zeilt hij op de Middellandse Zee. Alleen dit jaar niet. Hij gaat op een cruise. Opstappen ergens in Groenland, drie stops in Groenland en dan bovenlangs de noordwestelijke doorvaart. Afstappen in het uiterste noordoostelijke puntje van Rusland. Eenentwintig dagen doet het cruiseschip er over. Voor onze buurman is het een voorbereiding op de zeiltocht rondom de wereld die hij volgend jaar wil doen. Andere wereldomzeilers zeilen niet echt rond de wereld vindt hij. Een wereldomzeiling mag pas zo heten als je bovenlangs en onderlangs bent gezeild. Tot nu is dat zelden gepresteerd. Onze buurman praat er zeer serieus over. Ons lijkt het een heel aangaan in een catamaran van 31 voet.
Ook deze zeiler heeft ervaring met de noordwestkust en somt de mooie plekken op. En de goede ankerplekken die goedkoper zijn dan de marina's. Over Dublin wordt hij helemaal enthousiast. Het Caledonisch kanaal noemt hij weliswaar heel mooi, maar veel te duur. Een week doortocht net zo duur als een jaar lang liggeld in zijn haventje in Valance. Bij vertrek uit de pub roepen alle aanwezigen ons een goede en behouden vaart na. Goed bestede borreltijd.

Prachtig licht, moeilijk in een foto te vatten

Heel bijzonder hier zo noordelijk is het licht. Dat lees en hoor je vaker, maar hier zien we met eigen ogen wat daarmee wordt bedoeld. De wolken tekenen zich heel helder af, alsof je ze zo kunt aanraken. De helderheid is onvoorstelbaar. Vanaf de kade zien we met gemak de overkant van de Firth en het heuvelachtige landschap daar. In een rechte lijn is dat bijna dertig mijl. Ik denk dat de meest verre kustlijn naar het noorden wel vijftig mijl weg is. Onder het wolkendek door zorgt vanuit het westen de zon voor een ongekende helderheid en stralend licht. Na het douchen blijf ik er zomaar vijf minuten ademloos naar kijken. Samen met een lokale bewoner die speciaal even komt aanlopen en gaat staan kijken. Ook hij is duidelijk enthousiast over het spectaculaire uitzicht. We wisselen een paar woorden. Dan is het tijd voor koffie.